Şanlıurfa Güneydoğu Anadolu’nun efsaneleri, sıra geceleri, tarih ve kültürel dokusu,yemekleri, Keleynak ve güvercinleriyle birbirinden güzel ilçeleriyle mutlaka görülmesi gereken şehirlerimizden biri. Hz.İbrahim’in doğduğu, Hz Eyyüb’ün yaşadığı, Hz İsa’nın kutsadığı şehir binlerce yıllık bir tarihe tanıklık ediyor. Şanlıurfa bir günde gezilemiyecek kadar çok tarihi, doğal ve kültürel zenginliğe sahip, şehrin tarihi, kültürel ve manevi dokusunu keşfederek ve ilçelerini tanıyarak, Atatürk Barajı’nı, doğal güzelliklerini görerek yapacağınız gezi farklı bir tatil ve gezi olarak anılarınızda güzel hatıralar ve fotoğraflarla mutlaka yer alacak. Tarihi 13500 yıl öncesine uzanan Urfa’da, Ebla kırallığı ile başlıyan ve Osmanlı topraklarına katılmasına, Milli mücadelede Fransızlara karşı verilen mücadeleden dolayı Şanlı ünvanı alışından günümüze her dönem den eser görülebiliyor.
Ulaşım
Şanlıurfa’ya kara ve havayolu ile ulaşım sağlanıyor.Hava alanı şehre 8 km mesafede, Ankara, İzmir, İstanbul’a havayolu ile ulaşım sağlanıyor. Şehir içinde taksi ve toplu taşıma araçları kullanılabilir, fakat görülmesi, gezilmesi gereken pek çok yere yürüyerek rahatlıkla ulaşabilirsiniz.
Gezilecek yerler Şanlıurfa gezisine şehir merkezinde tarihi dokuyu görerek , ara sokaklarında gezerek başlanabilir ve yürüyerek aşağıdaki yerler gezilebilir. Balıklı göl ve Ayn-Zeliha Gölü, Urfa Kalesi ve yeraltı geçiti, keçecilerden bakırcılara eski sanatların görülebileceği çarşıları ve hanları, güvercin pazarı, eski kervansaraylar, sokakları, Edessa mozaikleri, müzeler, Şurkav çarşısı ve kültür evi, camileri, Hz Eyüp peygamber makamı ve şifalı su kuyusu, 12 bin yıllık bir geçmişin izlerini taşıyan Göbeklitepe gezilmesi gereken yerlerdir.
Halil-ür Rahman Gölü ve Ayn-Zeliha Gölü: Urfa’nın merkezinde Balıklı göl de denilen Halil-ür Rahman Gölü en çok ziyaret edilen ve en çok bilinen yerdir. Efsaneye göre dönemin zalim kralı Nemrut putları kıran İbrahim peygamberi ateşe atıp yakmak isteyince ateş göle ve odunlarda balığa dönüşür ve çevresinde gül bahçeleri meydana gelir. İbrahim peygamberin ateşe atıldığını gören Nemrut’un kızınında kendini ateşe atmasıyla veya gözyaşlarıyla Ayn Zeliha Gölünün meydana geldiği anlatılır. Burada yer alan mimari eserlerden Halil-ür Rahman Cami ve Medresesi ve Rıdvaniye Cami ve Medresesi, Mevlid-i Halil Camii ve Hz. İbrahim’in doğduğu mağara Balıkgöl etrafında yer alan eserler olup şehrin en çok gezilen yerleri arasındadır.
Halil-ür Rahman Cami(Döşeme Camii) ve Medresesi: Kitabedeki bilgiye göre Eyyubi hükümdarı tarafından 1211 yılında yaptırılmış, 1810 yılında onarım veya değişikliklerle günümüze gelmiş.
Hz.İbrahim’in doğduğu mağara ve Mevlid-i Halil Cami: Balıklı gölün doğusunda yer alır, mağara içindeki suyun kutsal ve şifalı olduğuna ve hastalıkları iyileştirdiğine,zemzem suyundan sonra en kutsal su olduğuna inanılıyor. Mağara Osmanlı devleti döneminde yaptırılan Mevlid-i Halil Cami bahçesi içinde yer alıyor.
Rıdvaniye Cami ve Medresesi: Balıklı gölün kuzey tarafında yer alıyor ve 1736 yılında yapılmış, medrese caminin avlusunda bir dersane ve odalar, mutfak, tuvalet, mescit gibi bölümlerden meydana geliyor.
Urfa Kalesi: Şehir yakınındaki kale Dambak tepesinde yer alıyor. İlk defa M.Ö 2000 yılında yapıldığı sanılan kalenin çeşitli dönemlerde onarım gördüğü biliniyor, kale içve dış kale olarak iki bölüm halinde olup 172 basamaklı merdivenle çıkılan kaleden şehrin manzarası izlenebilir. Kaleden bir tünel ile Ayn-Zeliha gölüne inilebiliyor. Kale üstünde bulunan iki taş sutunun M.S 240-242 yıllarında kral olan Mano’nun kraliçe olan kızı için anıt olarak dikilmiş, ayrıca mancınık denilen bu sutunların İbrahim Peygamberin bu tepeden ateşe atıldığı mancınıklarla bağlantılı olduğu iddia edilir.
Şurkav Çarşısı ve Şurkav Kültür evi: Çarşı tarihi eser değil, Urfa taşından yapılan çarşıda çok sayıda dükkan alışveriş için gayet uygun yerler. Kültür evi üç Urfa evi birleştirilip restore edilmesiyle kültür ve sanat merkezi olarak hizmet veriyor.
Hasan Padişah Cami:Balıklıgöl yakınındaki caminin yapım tarihi tam olarak bilinmesede 15.yüzyılda Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan tarafından yaptırılan caminin avlusundan Balıklıgöl’den gelen su geçmektedir.
Çarşılar ve Hanlar: Şanlıurfa ticaret yolları üzerinde bulunduğu için çoğu Osmanlı dönemine ait çok sayıda han ve çarşısı var, Gümrük Hanı yanında yeralan çarşılardan Sipahi pazarında halı, kilim, keçe, kürk, heybe satan esnaflar bulunuyor. Kazzaz pazarında yöresel kıyafet ve aksesuarlar satılıyor. Hüseyniye çarşısında bakırcılar ve kalaycılar, Kınacı pazarında kuyumcular, Pamukçu pazarında elbise satanlar ve kuyumcular, İsotcu pazarında isot ve baharat satanlar yer alıyor. Bunların dışında meslek grupları ve satılan ürünle ilgili adları olan; Kazancı pazarı, Keçeci pazarı, Neccar pazarı, Kovacı pazarı, Sarraç pazarı gibi birçok pazar ve çarşı var. Urfa’da Gümrük Hanı, Barutçu Hanı, Mençek Hanı, Millet Hanı, Şaban Hanı, Topçu Hanı, Hacı Kamil Hanı, Samsat Kapı Hanı, Kumluhayat Hanı, Fesadı Hanı Şanlıurfa merkezinde yer alan ve eskiden yolcuların konaklaması ve ihtiyaçlarını karşılamaları için yapılmış hanlardan günümüze ulaşanlar. Gümrük Hanı: Şanlı Urfa’da hanlar içerisinde en ünlü olan Gümrükhanı 1563 yılında yapılan handa ticari mallarrın gümrük işleri ve satışı yapılmış,ortasında avlu olan hanın alt katındaki bölümlerde kafeteryalar, dönerci ve kebabcılar olan handa üst katlardaki dükkanlarda ise terziler bulunuyor. Avlusundaki birkaç çınar ağacı ve ortasından Balıklı göl’ün suyunun geçtiği bir kanal ve mimari yapısı ziyaret edenlerin ilgisini çekiyor.
Müzeler
Şanlıurfa’da tarihi ve kültürel zenginliğin ifadesi olan çok sayıda müze var.
Edessa mozaikleri:Büyük İskender’in yöreyi ele geçirmesinden sonra ölümünün ardından generallerinden Seleukos Urfa’da eski bir yerleşim alanı üzerindeki şehrin yönetimini ele geçirip buraya Edessa adını vermiş, 200 yıldan fazla süren Helen yönetimi Romalılar tarafından yıkılmış. Bu dönemden günümüze ulaşan eserlerin en değerli olanları ise Edessa Mozaikleri, bir kısmının halen toprak altında olduğu bir kısmının çalındığı, yurt dışına kaçırıldığı söyleniyor. Kazılarda bulunan ve bir tanesi iade edilmiş mozaikleri sergilemek için yeni bir müze yapılıyor ve bitirilmek üzere.
Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi: Müze 74000 eser ile ülkemizin en büyük müzeleri arasında yer alıyor. Dünyanın en eski heykeli olarak 12 000 yıllık heykel dahil, çeşitli dönemlere ait eserler bulunuyor. Müzede üç arkeolojik teşhir salonu ile bir etnografik eser salonu bulunuyor.
Ayrıca Şanlıurfa Kurtuluş Müzesi(Mahmut Nedim Konağı),Urfa mutfak kültürünü tanıtan Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi, Hacı Lutfullah Camii karşısındaki İbrahim Tatlıses Müzesi, Şurkav Geleneksel El Sanatları Müzesi ve buradaki satış merkezi, Tasavvuf Müzesi, Kent Müzesi, Müslüm Gürses Müzesi gezilecek yerler arasındadır.
Hz Eyüb Peygamber makamı ve Şifalı kuyu: Balıklı göle yaklaşık 3,5 km mesafedeki makama araçla gidebilirsiniz. Hz.Eyyüb Peygamberin doğum yılı ve doğduğu yer rivayetlere dayalı olup Şam ile Ramla arasında bir bölgede Desniye köyünde doğduğu rivayet edilmektedir.Çok zengin ve cömert olan Hz.Eyüp’ü şeytan kıskanır. Allah’a ona verdiği zenginlik nedeniyle bağlı olduğunu eğer zenginliği yok olursa inkarcı ve isyankar olacağını söyler ve iddiasını doğrulamak için izin alınca önce bütün malını yokeder, Hz.Eyüb sabredince çocuklarını, sonra sağlığını yok eder, vucudu yaralar içinde kalan Hz.Eyüb Allaha şükretmeye devam edince Allah ayağını yere vurmasını ister, çıkan suyu içen ve yıkanan Hz.Eyyüb iyileşir ve uzun yıllar yaşar. Buradaki şifalı kuyuyu ve Hz.Eyüb Peygamberin 7 yıl boyunca çile çektiği yeri ziyaret edebilirsiniz.
Şanlıurfa il merkezinde gezinize hamamları, Urfa tarihisokaklarını ve taş konaklarını, Mustafa Kemal Paşa Anıt Çeşmesini, merkezdeki Fırfırlı Camii, Circis Peygamber camii, Narıncı camii, Yusuf paşa camisi, Selahaddin Eyyubi camii, Ulu cami, Hızanoğlu camii ve mescitleride dahil edebilirsiniz. Göbeklitepe Urfa’ya 20 km uzaklıkta gezilmesi gereken yerlerden biri, dünyanın en eski tapınağı olan 12 bin yıllık tapınağın bulunduğu ve ilk defa tarımsal hayatın başladığı, bazı hayvanların evcilleştirildiği ilk yaşam alanlarından biri, burayı vaktiniz varsa görmelisiniz. Ayrıca 47 km uzaklıktaki evleri, ünversitesi, Bazda mağaralarıyla ünlü Harran, yaklaşık 100 km mesafedeki Viranşehir ilçesinde Eyyübnebi köyündeki Hz.Eyyüb Peygamberintürbesi, eşi Hz.Rahime’nin türbesi, Hz.Elyassa Peygamberin türbesi, Birecik ve Halfeti, Atatürk Barajı gezilip görülmesi gereken yerler arasında, gezi planlamanızda yer alabilir.
Alışveriş, Yemek, Eğlence ve Konaklama Şanlıurfa’da büyük alışveriş merkezleri olsada şehirdeki geleneksel çarşılardan kendiniz ve sevdikleriniz için yöresel lezzetler, hediyelik eşyalar alabilirsiniz. İsot, İsot reçeli, Mırra, Nar pekmezi, Kurut, Urfa fıstığı, Urfa yağı, Urfa peyniri, kürk,Urfa akıtması ve gümüş takılar, yemeni, keçe,bakır hediyelikler yöresel kıyafetler, kemik tarak, def, güvercin alnabilecek ürünlerden bazıları. Şanlıurfa yemek kültürü çok zengin ve bol salçalı,baharatlı ve acılı yemekler öne çıkıyor,baklagiller ve buğday birçok çorba ve yemekte kullanılan malzemeler arasında, çiğ köfte, Urfa Kebabı, tepsi kebabı, ciğer kebabı, lebeni(çorba), bostana(bir tür salata), ağzı yumuk, hırtlevik, kadayıf, şıllık tatlısı, ağzı açık, beli kırık, kemeli tas kebabı gibi çok çeşitli yemek ve tatlılar, çorba çeşitleri lokanta ve otel ve konukevleri menülerinde yer alan lezzetlerdendir. Mırra(acı kahve) denilen kahve pişirilmesi, sunumu ve içilmesi ile ilgili kurallarıyla vazgeçilmez ikramlar arasında bulunuyor. Urfa gezinizde turistik yörelerde görülen disko tarzı yerler yok, fakat Suriye’den gelenler bazı gece kulüpleri ve barlar açmışlar.
Şanlıurfa’da Sıra Geceleri geleneksel kültürün öğelerinden biri, arkadaş grubunun sırayla yaptığı gece toplantılarına verilen ad, gecede sohbet ,müzik, oyunlar ve ikramlar belirli kurallara göre yapılıyor.Geleneksel olarak devam ediyor. Bazı otel ve restoranlarda gruplar için sıra geceleri düzenleniyor, bu eğlencelerden birine katılmalısınız.
Konaklama:
Urfa’da lüks otellerde veya restore edilmiş konukevi denilen gayet güzel taş binalarda kalabilirsiniz. Nevali hotel 5 yıldızlı, Dedeman Otel 5 yıldızlı, Hotel El-Ruha 5 yıldızlı, Hotel Edessa 4 yıldızlı, Harran Otel 4 yıldızlı, Asur, Arte, Kilim otelleri 3 yıldızlı oteller. Beyzade Konak, Narlı Ev, Cevahir Konukevi, Harran Konukevi,Türkmen Konağı, Pınarbaşı Konukevi sıra geceleri düzenlenen ve yöresel yemekler yenilebilen butik otel tarzında işletmeler. Çift Mağara, Çardaklı Köşk, Hanzade Restoran’da yöresel yemekleri ve sıra geceleriyle tanınıyor.
Şanlıurfa Fotoğrafları
